Masterplan warmtenet Helmond centrum

Omdat het klimaat verandert en dit risico’s met zich meebrengt voor de leefomgeving, de economie en de gezondheid, is de gemeente Helmond de weg ingeslagen naar klimaatneutraliteit. Dit betekent dat gekozen is voor een duurzame, innovatieve en schone gemeente. Een gemeente waar het, met het oog op de toekomst, prettig wonen, werken en verblijven is op een duurzame manier. Naast energiebesparing wordt ook gedacht aan het gebruik van andere duurzame vormen van energie om gebouwen duurzaam te verwarmen en te koelen met geothermie en aquathermie.

Het tegengaan van de klimaatverandering betekent overgaan van gas op andere duurzame bronnen. Dit resulteert dan in een enorme afname van het gebruik van fossiele brandstoffen en de CO2-uitstoot die hiermee gepaard gaan. Gemeente Helmond is zich hiervan bewust en wil een gemeente creëren die aan de gestelde klimaateisen voldoet. Het stadscentrum van Helmond wordt her- ontwikkeld. De gemeente staat voor de opgave om in het gebied ca. 1.800 nieuwe, toekomstbestendige en “Paris proof”, woningen te bouwen. Daarnaast moet bestaand vastgoed verduurzaamd worden (nog eens ca. 1.600 woning- equivalenten). De uitdagingen daarbij zijn onder andere: terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen, voorkomen van congestie van het elektriciteitsnet, zorgen voor een mooie omgeving zonder opzichtige en geluidproducerende apparaten, voorkomen en terugdringen van urban- heating, enzovoort. In opdracht van de gemeente is door het Energiebureau in samenwerking met Volantis onderzoek gedaan naar duurzame lokale energievoorzieningen.

Om deze duurzame verkenning ook daadwerkelijk te verwezenlijken is een samenwerking ontstaan. Deze samenwerking omvat verschillende disciplines die nodig zijn vanwege de grote complexiteit. Volantis en VHGM hebben de krachten gebundeld om een integraal Masterplan op te stellen voor het beoogde warmtenet in het centrumgebied van Helmond. Waar Volantis veel kennis en ervaring heeft met betrekking tot de gebouw- en energie-uitgangspunten, het warmtenet en de infra heeft VHGM deze kennis en ervaring op het gebied van de duurzame bronnen Bodemenergie en Aquathermie.

Aquathermie is het duurzaam verwarmen en koelen van gebouwen door warmte en koude te onttrekken uit oppervlaktewater (TEO), afvalwater (TEA) of drinkwater (TED). In het geval voor het centrumgebied in Helmond wordt er gebruik gemaakt van oppervlaktewater uit de Zuid-Willemsvaart. De zomerse warmte uit dit kanaal wordt opgeslagen in een warme bron en in de winter afgegeven aan de gebouwde omgeving om deze comfortabel te verwarmen. In dit geval worden Bodemenergie en Aquathermie dus gecombineerd.

Voor de uitwerking van het masterplan wordt tevens ondiepe geothermie onderzocht. Hiervoor wordt onderzocht welke temperaturen onttrokken kunnen worden op een zo laag mogelijke diepte beneden de 500 m.

Een masterplan is een belangrijke stap richting een collectieve, duurzame energieoplossing. In het plan wordt, door middel van een schetsontwerp, alles berekend om te komen tot een warmtenet. Hierdoor worden ook alle voordelen en risico’s inzichtelijk gemaakt.

Wij geven hier 5 voordelen van een Masterplan:

• Een Masterplan geeft inzicht in de energievraag (warmte- en koudebehoefte) per gebouw en per zone (groep gebouwen). Dit maakt het plan toekomstbestendig, omdat met bijvoorbeeld nieuwbouw hier naadloos op aangehaakt kan worden en hoog rendement gegarandeerd kan blijven. Interferentie sluit je hiermee uit.
• Een Masterplan maakt een vertaling van de energiebehoefte naar de potentie van de lokale omgevingsbronnen zoals de bodem en oppervlaktewater. Er wordt dan rekening gehouden met de (geo)hydrologie; bodemopbouw, (grond)waterstanden en stroming etc. en omgevingsbelangen zoals verontreiniging.
• Het geeft de oplossing voor de meest efficiënte warmtenetconfiguratie en locaties van alle benodigde voorzieningen, zoals de leidingen, overdrachtstations en de bronnen.
• Het helpt de gemeente inzicht te krijgen in de impact van het warmtenet, alles dat daarbij komt kijken en draagt bij aan de uiteindelijke realisatie van het plan.
• Een logisch vervolg is het Masterplan juridisch te verankeren door het plan vast te leggen als interferentiegebied. Dit voorkomt dat andere meldingen/vergunningen roet in het eten kunnen gooien en draagt daarmee bij aan de zekerheid van de uitvoering van het plan.

Bovenal stroomlijnt een Masterplan beslissingen, biedt het inzicht in te nemen acties en wat de resultaten zijn. Dit stappenplan geeft aan welke instrumenten er nodig zijn om in dit geval gemeente Helmond te laten voldoen aan de gestelde klimaateisen en hun eigen visie op een duurzame toekomst.